Onze voorouders wisten al dat luchtverversing belangrijk is voor de gezondheid en het welbevinden. Zeker toen ze nog met veel mensen in een kleine ruimte woonde, was ‘ luchten’  een voorwaarde om het een beetje aangenaam te hebben. En dat is nu nog steeds zo. Hoewel het soms lijkt alsof we die oude wijsheden vergeten zijn in de pogingen zo energiezuinig mogelijk te leven.

Even wat feiten op een rijtje

Een mens ademt ongeveer 18 liter per uur aan CO2 uit in rust, bij zware inspanning loopt dat op naar 180 liter per uur. In rust ademt iemand 30 – 60 gram/uur waterdamp uit, bij zware inspanning 200 – 300 gram/uur. Gedurende het koken (afhankelijk van de effectiviteit van een afzuigkap) wordt ca. 600 – 1500 gr/uur aan waterdamp geproduceerd, bij douchen 2500 – 3000 gr/uur bij de was binnen in huis drogen (niet met een wasdroger) ca. 100 – 500 gr/uur.

CO2-gehalte en vocht 

Als je dan weet dat mensen bij een C02-gehalte van meer dan 1200 ppm slaperig worden en zich minder goed kunnen concentreren. En dat bij een vochtgehalte van meer dan 80% de kans op oppervlakte condensatie en schimmelgroei groot is, dan zal duidelijk zijn dat de afvoer van slechte of vochtige lucht en de aanvoer van verse lucht onontbeerlijk zijn. Om nog maar niet te spreken van kwalijke geurtjes.

Verse lucht

Luchten doe je dus met name om een flinke overschrijding van CO2 en luchtvochtigheid af te voeren. Dat kan bijvoorbeeld door gedurende een half uur ramen/deuren tegen elkaar open te zetten zodat het er even flink ‘ doortocht’.  Langer hoeft niet en zeker geen hele dag, want dan koelt in de winter het hele huis dusdanig af, dat je eerst veel energie moet gebruiken om de bouwmassa (muren, vloeren en plafonds) op temperatuur te krijgen voordat je het zelf aangenaam gaat vinden en door de koude oppervlakken is de kans op condensatie op deze oppervlakken groot! Ventileren is het constant verversen van lucht in kleinere hoeveelheden, zodat de hoge concentraties van CO2 en vocht helemaal niet opgebouwd worden.

Principes van ventileren

Grofweg zijn er 3 gangbare methodes van ventileren:

1. Natuurlijke ventilatie. Door de luchtdrukverschillen rondom het huis ontstaat er een luchtverplaatsing door roosters, klepjes en naden en kieren door het huis.Voor de aanvoer van lucht bevinden zich roosters in de woonkamer of zijn er roosters (‘Dauerlüftung’) boven de ramen geplaatst. Meestal is er een afvoerkanaal in de keuken en zijn er te openen raampjes in toilet en badkamer. De mate van luchtverversing is afhankelijk van de luchtdrukverschillen en of de roosters, klepjes etc. geopend zijn. De hoeveelheid luchtverversing is niet voorspelbaar.
   
   
2. Mechanische ventilatie. Meestal is de aanvoer van verse lucht door roosters, klepjes etc., maar wordt de afvoer door een ventilator gedaan. Deze ventilator heeft drie handbediende bedrijfsstanden: afwezig (stand 1) / normaal (stand 2) / extra veel ventileren (stand 3). Daardoor is er enige controle over de hoeveelheid verse lucht die aangezogen resp. afgezogen wordt. De openingen van de afvoerkanalen bevinden zich daar waar de meeste slechte/vochtige lucht geproduceerd wordt: de keuken, het toilet en de badkamer. Op zolder of in de berging komen alle kanalen samen en wordt door een ventilatorbox de lucht naar buiten afgevoerd. De openingen voor de aanvoer van lucht zijn roosters in de woonkamer of er zijn roosters (‘Dauerlüftung’) boven de ramen geplaatst.
   
   
3. Balansventilatie met warmteterugwinning. Hierbij wordt zowel de aanvoer als de afvoer van lucht door een ventilator gedaan. Deze ventilator wordt aangestuurd door een CO2-meter in bepaalde ruimte en door een vochtigheidsmeter in de badkamer. De warmte uit de afgevoerde lucht wordt gebruikt om een deel van de inkomende lucht voor te verwarmen. De openingen van de aanvoer zitten meestal in de hoofdslaapkamer en de woonkamer, de afvoer gaat via het toilet, de keuken en de badkamer. 

Welk huis heeft welk ventilatiesysteem? 

Huizen gebouwd vóór ca. 1983 hebben natuurlijke ventilatie als ‘systeem’. Vanaf 1983 zijn de nieuwbouwhuizen uitgerust met een mechanisch ventilatiesystem en vanaf ca. 2000 is de balansventilatie ingevoerd.